; BỒ BỒ – Thảo dược HerbEco
Giỏ hàng

BỒ BỒ

BỒ BỒ

Tên khoa học: Adenosma indianum (Lour.) Merr.

Tên khác: Chè đồng, chè nội, chè cát, nhân trần.

Họ: Hoa mõm chó (Scrophulariaceae).

Mô tả

Cây thảo, sống một năm, cao 20 – 60cm, có nhiều lông. Thân trình trụ, cứng, mọc đứng, đơn hoặc phân nhánh. Lá mọc so le, hình bầu dục, dài 2 – 6cm, mép có răng cưa tròn, gân nổi rõ ở mặt dưới; cuống ngắn.

Cụm hoa mọc thành bông, thường có hình cầu, bao bọc bởi tổng bao nhiêu lá bắc dạng lá ở bên dưới, có lông như len màu trắng; đài có 5 răng nhọn, gần đều; tràng màu xanh lơ nhẵn, có ống dài hơn đài, môi trên nguyên, môi duwois dài bằng môi trên, chia 3 thùy gần bằng nhau, thùy giữa lõm ở đầu; nhị đính ở 1/3 phía trên của ống tràng; bầu nhẵn.

Quả nang nhẵn, hình trứng, dài 3 – 4mm, có mũi nhọn ngắn; hạt nhỏ, nhiều.

Mùa hoa quả: tháng 4 – 7.

Ở miền Nam, nhân dân dùng tên bồ bồ để gọi cây thạch xương bồ. Chú ý tránh nhầm lẫn.

Phân bố, sinh thái

Chi Adenosma Br. gồm một số loài là cây thảo, thường sống một năm; phân bố chủ yếu ở vùng nhiệt đới và á nhiệt đới châu Á, với tổng số khoảng 15 loài. Ở Việt Nam có 7 – 8 loài, trong đó 3 loài được dùng làm thuốc.

Bồ bồ là cây ưa sáng và có thể hơi chịu hạn. Cây thường mọc thành đám trên các vùng đồi thấp và bờ nương rẫy ở vùng trung du phía bắc. Có nhiều ở Bắc Giang, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Hà Tây, Hòa Bình, Thanh Hóa và Quảng Ninh. Hiện nay chưa thấy cây mọc ở những tỉnh phía nam. Cây còn phân bố ở Nam Trung Quốc, Ấn Độ và Malaysia.

Hàng năm, cây bồ bồ con mọc từ hạt thường thấy vào khoảng cuối tháng 3 hoắc đầu tháng 4. Cây mọc nhanh, sau 2 tháng đã bắt đầu có hoa, quả. Đến đầu mùa thu, sau khi quả già, cây bắt đầu tàn lụi. Hạt giống phát tán ra xung quanh, tồn tại qua đông trên mặt đất đến cuối mùa xuân năm sau mới nảy mầm.

Công dụng

Tính vị, công năng: Bồ bồ có vị cay, hơi đắng, mùi thơm, tính ôn nhẹ, có công năng khư phong, giải biểu, làm ra mồ hôi, lợi tiêu hóa.

Bồ bồ được dùng chữa sốt, cảm cúm, viêm gan vàng da, tiêu hóa kém, viêm ruột, đau bụng, thuốc kích thích ăn ngon cho phụ nữ sau khi đẻ.

Liều dùng: 15 – 30g/ngày, sắc nước uống.

Bài thuốc

  • Phòng và chữa cảm cúm:

Bồ bồ (15g), sắc nước uống thay chè.

  • Chữa tiêu hóa kém, đi ngoài, đầy bụng, sốt ho, đau đầu:

Bồ bồ (15 – 30g) sắc nước uống trong ngày.